Jakie wymogi musi spełniać ochronny fartuch medyczny? Czy kolory fartuchów mają znaczenie? Kto ma obowiązek nosić fartuch medyczny? Odpowiadamy na te i wiele innych pytań związanych ze stosowaniem fartuchów medycznych.
Dostępne na rynku ochronne fartuchy medyczne dzielą się na wielorazowe i jednorazowe. Te drugie są powszechnie stosowane jako wierzchnia ochrona, którą nakłada się na odzież zawodową i zdejmuje natychmiast po przeprowadzeniu czynności medycznych, np. po zakończeniu przyjmowania pacjentów czy po wykonaniu zabiegu chirurgicznego. W artykule interesują nas wyłącznie jednorazowe ochronne fartuchy medyczne, które są produkowane z włókniny syntetycznej.
Co oznacza kolor fartucha?
Jednorazowe fartuchy ochronne noszą osoby wykonujące zawody medyczne i związane z medycyną. To przede wszystkim lekarze i pielęgniarki, salowe, personel sprzątający szpitala. Fartuchów używają także standardowo laboranci, pracownicy stacji krwiodawstwa i sanepidu, a także aptekarze.
Pierwsze, co zauważamy, jest kolor odzieży ochronnej. Najczęściej jest to odzież biała, niebieska (błękitna) lub zielona. Rzadziej widujemy fartuchy w kolorze czerwonym. Tradycyjnie fartuchy lekarskie były wyłącznie białe. Kolor nie został wybrany przypadkowo: chodziło o to, żeby na odzieży dobrze widoczne było każde zabrudzenie, każde świadectwo zetknięcia z materiałem zakaźnym, płynami fizjologicznymi czy innymi zanieczyszczeniami. Obecnie zarówno odzież zawodowa pracowników medycznych, jak i używane przez nich fartuchy ochronne nie mają ściśle przypisanej kolorystyki. Zwyczajowo kolor zielony i błękitny kojarzą się z salą operacyjną, natomiast czerwony może być zarezerwowany dla ratowników medycznych. Przedstawiciele pozostałych zawodów medycznych korzystają najczęściej z tradycyjnej odzieży ochronnej jednorazowej lub wielorazowej w kolorze białym.
Dwie podstawowe funkcje fartucha pracowników medycznych
Jednorazowa odzież ochronna powinna być stosowana wszędzie tam, gdzie zachodzi ryzyko kontaktu skóry z materiałem zakaźnym. Jednorazowy medyczny fartuch ochronny spełnia dwie podstawowe funkcje:
- ochrona własna pracownika medycznego – jednorazowa odzież ochronna, w tym szczególnie fartuch z włókniny, to bariera zabezpieczająca przed przenikaniem drobnoustrojów, płynów fizjologicznych, wydalin i innych zanieczyszczeń, które mogą zawierać materiał zakaźny – fartuch chroni przed infekcją w czasie kontaktów z pacjentami,
- ochrona osób z otoczenia pracownika medycznego – zdejmując fartuch natychmiast po wykonaniu określonych czynności medycznych, pracownik medyczny może znacznie zmniejszyć ryzyko przeniesienia materiału zakaźnego na osoby, z którymi będzie się stykał – w ten sposób jednorazowy fartuch staje się nie tylko ochroną osobistą, ale także barierą zabezpieczającą przed przenoszeniem infekcji poza gabinety lekarskie i sale zabiegowe.
Właściwie stosowane fartuchy jednorazowe są znacznie wygodniejsze w stosowaniu od wielorazowych odpowiedników. Utrzymanie higieny polega na szybkiej wymianie zużytego fartucha na nowy. Zależnie od potrzeb może być on sterylny lub niesterylny.
Jaki poziom ochrony zapewnia fartuch włókninowy?
Fartuchy medyczne są produkowane z włókniny o różnej gęstości. Najlżejsze i najcieńsze fartuchy wykonane są z flizeliny. Nie zapewniają one pełnej bariery ochronnej, np. nie chronią całkowicie przed przenikaniem płynów. Są też stosunkowo podatne na uszkodzenia mechaniczne. Ich zastosowanie ogranicza się do standardowych wizyt lekarskich, odwiedzin szpitalnych i wykonywania prostych zabiegów medycznych.
Gdy mamy do czynienia z dużą ilością zanieczyszczeń mokrych, należy zastosować włókninę o większej gęstości i gramaturze. Przy zabiegach chirurgicznych, którym towarzyszy powstawanie dużej ilości płynów, konieczne są fartuchy medyczne ochronne z włókniny SMS, która pozwala stworzyć skuteczną barierę dla płynów. Dodatkowym zabezpieczeniem może być założenie na wierzch dodatkowego fartucha foliowego. Połączeniem zapewniającym z jednej strony komfort, a z drugiej pełną ochronę, są fartuchy chirurgiczne z włókniny sms, które posiadają obszary pokryte całkowicie nieprzemakalnym polipropylenem i polietylenem.
Jakie wymagania musi spełnić jednorazowy fartuch medyczny?
Rozpowszechnienie się jednorazowej odzieży ochronnej, produkowanej ze sztucznej włókniny, wynika nie tylko z wygody jej stosowania. Fartuchom medycznym stawia się bardzo rygorystyczne wymagania, z których najważniejsze to:
- ochrona przed zanieczyszczeniami – fartuch powinien skutecznie chronić przed kurzem, ale także przed zanieczyszczeniami mokrymi i tłustymi: poziom ochrony jest zależny od gęstości materiału,
- odporność na uszkodzenia mechaniczne – od tego, czy włóknina nie ulegnie przypadkowemu przerwaniu, zależy często zdrowie, a nawet życie lekarza i pacjenta: fartuchy ochronne muszą być odporne na rozrywanie, przebijanie i przecieranie się,
- zapewnienie wymiany gazowej – fartuch ma chronić przed przenikaniem zanieczyszczeń, ale musi też zapewniać swobodną wymianę gazową, co zapobiega nadmiernemu poceniu się i przegrzewaniu ciała – pod tym względem włókniny syntetyczne są znacznie bardziej komfortowe od tradycyjnej, bawełnianej odzieży ochronnej,
- komfort zakładania i zdejmowania – fartuchy jednorazowe muszą być tak skonstruowane, aby umożliwić szybkie założenie i równie szybkie zdjęcie – najlepiej w taki sposób, aby maksymalnie ograniczyć kontakt z materiałem zakaźnym, który może znajdować się na powierzchni fartucha,
- swoboda poruszania się – fartuch medyczny powinien być szczelny, a jednocześnie nie krępować ruchów, co jest szczególnie ważne przy przeprowadzaniu zabiegów medycznych, na czele z operacjami chirurgicznymi.
Podsumowując: jednorazowy fartuch medyczny z włókniny sms zabezpiecza przed kontaktem z materiałem zakaźnym. W przypadku zastosowania włókniny o większej gramaturze może skutecznie chronić przed płynami ustrojowymi, zabrudzeniami mokrymi i tłustymi. Stosowanie fartuchów włókninowych jest komfortową i skuteczną metodą ochrony osobistej i ochrony otoczenia przed infekcjami.
